Uitwisseling over technologie in de zorg en je fijn voelen als mens

“We gaan meer technologie in de zorg gebruiken. Dat heeft voor- en nadelen, maar dat hoort erbij. Het is niet de bedoeling dat er straks minder banen zijn. Technologie kan helpen om de dag makkelijker te maken, maar de menselijke kant staat altijd voorop,” vat Max Alser zijn visie op de zorg over 100 jaar samen.

Als organisatie die nieuwe inwoners van Nederland op interesses wil verbinden met mensen die hier geboren zijn, kwam PitZtop op het idee om Max Alser, Sylvia Dolkemade en Jos Voppen met elkaar in gesprek te laten gaan over de toekomst van de zorg. Dit naar aanleiding van de opdracht die Max voor zijn opleiding ‘Verzorgende en Maatschappelijke Zorg niveau 3’ deed over de zorg in 2120. Zijn docent Sylvia is zeer onder de indruk van het stuk dat hij schreef. Jos, psychiatrisch verpleegkundige en medeoprichter van Buurtwerk Nederland, kent Max uit SoZa; het gebouw voor co-living en co-working achter Den Haag Laan van NOI.

Visie uit het hart
“Ik ben Max, bijna 20 jaar en ik kom uit Soedan. Ik ben zorgstudent, ik doe flexwerk in de zorg en ik werk bij KFC. Ik leer heel veel van mijn collega’s en begeleiders.” Sylvia werkte voorheen als opleider binnen zorginstellingen en nu op ROC Mondriaan. Daarbij is zij programmacoördinator van het nog te openen Centrum Innovatief Vakmanschap Zorg en Technologie: “De kwaliteit van het stuk dat Max schreef is echt opvallend. Niveau 3 van onze opleiding is toch vooral praktisch gericht. Max heeft echt zijn fantasie gebruikt en zijn visie komt uit z’n hart.” Om dit te illustreren citeert Sylvia Max: “Iedereen geniet van gezondheid en welzijn, de glimlach wordt overal op aarde gevonden.” Max vult aan: “Wat betekent het om mens te zijn, een mens die ziek is?”

Oog voor geschiedenis en zintuiglijke ervaringen
Wat Jos aanspreekt in de visie van Max is dat hij technologie en welbevinden combineert: “Hij zet de onnoemelijke mogelijkheden af tegen mens zijn in de zorg. Mevrouw De Vries is nog steeds mevrouw De Vries.” Jos verwijst naar een passage uit Max’ stuk: “Technologie toont al uw herinneringen waar u van houdt, verlicht de eenzaamheid van de bewoner, helpt hem om de hoop en het verlangen naar leven te vernieuwen en helpt hem om zich eraan te houden, in deze kamers kunt u uw levenservaringen bekijken, de mooie om het moreel te verhogen en pijnlijke om de rest te adviseren om pijn en lijden te voorkomen.” Jos: “Hoe ouder je wordt hoe meer er achter je ligt. Max heeft oog voor dat stuk geschiedenis en de zintuiglijke ervaringen. Die hebben ontzettend veel effect op de gezondheid.”

Zelfbeschikking bij bedplassen?
Sylvia geeft aan dat eigen regie en privacy altijd terugkomen in de lessen. Zij is benieuwd hoe de zorgvrager met alle door Max voorgestelde technologie de regie houdt en haalt zijn oplossing bij bedplassen aan: “Wanneer het bed nat is bijvoorbeeld , stuurt hij zelf een bericht naar de zorgverlener en, de robotica voelt en weet wat hij moet doen, hij bereidt alle benodigdheden voor om de zorgvrager rustig schoon te maken en wacht op de zorgverlener.” Sylvia: “De hele afdeling weet dat ik in mijn bed heb geplast. Heb ik niet het recht om dat weg te moffelen en zelf te bepalen waar ik hulp bij nodig heb?” Max reageert: “Alleen de zorgverlener van dat moment krijgt de melding. Nu praten de zorgverleners ook al met elkaar over de cliënt tijdens de overdracht. We moeten met elkaar communiceren binnen een zorginstelling. Daarvan gaat de kwaliteit van zorg omhoog.”

Elkaar leren kennen
Jos stelt de vraag of zorginstellingen er met al die technologie in de toekomst nog wel zullen zijn. Kan iedereen dan thuis blijven wonen? En is dat ons ideaalbeeld? Max denkt dat zorginstellingen altijd nodig zullen blijven. Voor specifieke behandelingen en voor de gezelligheid: “Wij houden van elkaar en wij horen bij elkaar. Het moet een keuze blijven om in een instelling te gaan wonen.” Jos is het hiermee eens: “Er zijn altijd mensen die behoefte hebben aan een sociale setting.” Hoe ziet Max de zorg hier in vergelijking met de zorg in Soedan? Max: “In Nederland zijn de mensen druk, daarom zijn de zorginstellingen met professionals perfect. Natuurlijk is het een fijn gevoel als je kind voor jou zorgt, maar dat wil niet zeggen dat iemand die je niet kent dat niet goed kan. Je moet alleen wel de tijd nemen om elkaar te leren kennen.”

Warme zorg en een mooie mix
Dit menselijke aspect blijft wat Max betreft centraal staan, ook als er nog meer robotica in de zorg zal worden toegepast. Sylvia vertelt hoe technologie in het ziekenhuis al meer geaccepteerd is dan in verpleeghuizen, verzorgingshuizen en de thuiszorg. Ze benadrukt dat met de vergrijzing en de afname van het aantal mensen dat in de zorg wil werken, deze maatschappelijke ontwikkeling niet tegen te houden is. Maar ze zegt daarbij wel: “De technologie van Max is niet bedreigend, die gaat over warme zorg.” Jos vult aan dat de mens in Max’ visie de baas blijft. Max: “We gaan nog een hele sprong maken met technologie, maar er zullen altijd nieuwe ziektes bij blijven komen. We blijven sterfelijk.” En om het interview en de uitwisseling positief af te sluiten, concludeert hij: “Van mixen krijg je altijd wat moois!”

Interviewer en auteur: Lisa Koolhoven www.verhalenpodium.nl